چراغ آرزوها

بسم الله الرحمن الرحیم

عن اصبغ بن نباته قَالَ قَالَ: اميرالمؤ منين عليه السلام : قَالَ الله عز و جل لموسى عليه السلام :

يا موسى احفظ وصيتى لك باربعة اشياء:

اولهن : ما دُمت لاترى ذنوبك مغفورة فلا تشغل بعيوب غيرك .

الثانية : ما دمت لاترى كنوزى قد نفدت فلا تغتم بسبب رزقك .

الثالثة : ما دمت لاترى زوال ملكى فلا ترج احدا غيرى .

الرابعة : ما دمت لاترى الشيطان ميتا فلا تاءمن مكره .

اصبغ بن نباته از اميرالمؤ منين عليه السلام روايت كرده كه فرمود:

خداوند به موسى عليه السلام فرمود: موسى ! سفارش مرا در مورد چهار چيز به خاطر بسپار:

اول : تا نديدى گناهت آمرزيده است به عيوب ديگران مپرداز.

دوم : تا نديدى گنجهاى من ته كشيده غم روزى مخور.

سوم : تا نديدى ملك و سلطنت من زوال يافته به غير من اميدوار مباش .

چهارم : تا نديدى شيطان مرده است از مكر او ايمن مباش .

و من هَذَا قيل : استعانة المخلوق بالمخلوق كاستعانة المسجون بالمسجون .

و به همين جهت گفته اند: استمداد مخلوق از مخلوق ديگر مثل استمداد زندانى از زندانى ديگر است .

و فِى ((العلل)) قيل لمحمد بن خيثم : لم لا تذم النَّاس ؟ قَالَ: ما انا براض عن نفسى فاتفرغ من ذمها الى غيرها؛ فان النَّاس خافوا الله فِى ذنوب النَّاس و ائتمنوه على ذنوب النَّاس .

و در كتاب ((علل)) آورده است كه به محمد بن خيثم گفتند: چرا نكوهش مردم نكنى ؟ گفت : من از خود راضى نيستم تا فرصت براى نكوهش ديگران پيدا كنم ، ومردم چنين اند كه درباره گناهان ديگران از خداوند مى ترسند، و خود را در مورد گناه خود از او ايمن مى دانند.

و فِى ((نهج البلاغه)): طوبى لمن شغله عيبه عن عيوب النَّاس . طوبى لمن لزم بيته و اكل قوته ، و اشتغل بطاعة ربه ، و بكى على خطيئته ، فكان من نفسه فِى شغل و النَّاس منه فِى راحة .

خوشا حال آن كس كه توجه به عيوب خود او را از اشتغال به عيوب ديگران باز دارد. خوشا حال آن كس كه در خانه نشيد، روزى خود خورد، مشغول طاعت پروردگارش باشد، و بر خطاهايش بگريد، پس سرگرم خود بوده و مردم از او در آسايش ‍ به سر برند.

قَالَ يحيى بن معاذ: قد راءيت الرجل بلغ من العجب اءِنَّهُ يَقوُل : لو عرضت على الحور العين ما التفت اليهن ، و لو نظر الىّ وصيفة جميلة يبلغ صياح قلبه الى العرش .

يحيى بن معاذ گفت : بسا مردى را بينم كه از خودبينى كارش به جايى رسد كه گويد: اگر زنان حور العين برايم بياورند به آنان التفات نكنم ؛ ولى اگر به كنيزكى زيبا نظر افكند فرياد دلش به عرش مى رسد.

قَالَ رجل لابى يزيد: عظنى . قَالَ: حسبك من الموعظة علمك بِاءَنَّهُ يراك على كل حال .

مردى به ابويزيد گفت : مرا پندى ده ، گفت : همين پند تو را بس كه بدانى در تمام احوال خداوند ناظر تو است .

و عن الباقر عليه السلام : استح من الله بقدر قربه منك ، و خف منه بقدر طاقتك على اَلْنَّار.

امام باقر عليه السلام فرمود: از خداوند به اندازه نزديكيش به تو شرم دار، و به قدر طاقتت بر آتش از او بيم دار.

و كان يحيى بن معاذ اءِذَا قراء هذه الاية : و نحن اقرب اليه من حبل الوريد، يَقوُل : هَذَا قربك الى اعدائك فكيف قربك الى اوليائك !

يحيى بن معاذ وقتى اين آيه را مى خواند: ((و ما به او از رگ گردن نزديكتريم)) مى گفت : اين نزديكى تو به دشمنانت است ، پس ‍ نزديكيت به دوستانت چه اندازه خواهد بود!

سئل العباس بن عطا: اى الاعمال افضل ؟ فقَالَ: ملاحظة الحق على دوام الاوقات . و قيل : اى الاداب اكمل ؟ قَالَ: استشعار التقصير فِى عامة الاعمال .

از عباس بن عطا پرسيدند: كدام عمل افضل است ؟

گفت : حق را در همه وقت ملاحظه كردن .

گفتند: كدام آداب كامل تر است ؟

گفت : به تقصير و كوتاهى خود در تمام اعمال توجه نمودن .